Việc nuôi con bằng sữa mẹ luôn là chủ đề được quan tâm và tranh luận bởi suy nghĩ của từng người là khác nhau. Tuy nhiên cần phải khẳng định một điều rằng cho con bú sữa mẹ có rất nhiều lợi ích đối với trẻ sơ sinh, nhưng thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ là khi nào? Cần cho con bú sữa mẹ trong bao lâu và những lưu ý? Đó là những băn khoăn của rất nhiều các mẹ và hãy cùng duocsichobe đi tìm hiểu chuyên gia giải đáp những vấn đề này như thế nào nhé.
Tổng quan
Hiện nay xã hội phát triển, mọi thứ đều trở nên hiện đại và tân tiến hơn. Sữa cho trẻ sơ sinh cũng ngày càng nâng cao chất lượng và có rất nhiều bà mẹ trẻ không còn quá ưa chuộng việc nuôi con bằng sữa mẹ. Việc cho con bú sữa mẹ là quyết định của mỗi người tuy nhiên không phải tự nhiên mà cách nuôi con được khuyên dùng. Dưới đây là tầm quan trọng của việc cho con bú và thành phần dinh dưỡng trong sữa mẹ.
Tầm quan trọng của việc cho con bú sữa mẹ
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khuyến nghị rằng các bà mẹ trên toàn cầu nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu đời. Tốt nhất là bắt đầu sớm là một giờ sau khi sinh vì những lợi ích lớn nhất. Điều này có nghĩa là trong nửa năm đầu đời của trẻ sẽ không có loại thức ăn nào khác ngoài sữa mẹ. Và nên tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ trong ít nhất là trong vòng năm đầu tiên, có thể kết hợp cùng với các thực phẩm bổ sung dinh dưỡng cho bé bắt đầu từ tháng thứ sáu.
Thành phần của sữa mẹ
Sữa mẹ nguyên chất chứa rất nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ, nhất là sau khi sinh khoảng 10 -15 ngày nên các chuyên gia khuyên thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ là ngay từ khi lọt lòng. Sữa mẹ có các thành phần chính sau:
Chất béo (Lipid)
Trong sữa mẹ, chất béo là thành phần chủ yếu và quan trọng nhất. Chất béo trong sữa mẹ chủ yếu là Triglyceride, acid béo ngắn (MHO) và các Acid béo dài ( AA và DHA).
Do đó, bé bú mẹ hoàn toàn sẽ giúp sự phát triển võng mạc, bộ não và hệ miễn dịch của bé hoàn thiện: loại bỏ chất thải và vi khuẩn giúp bé không bị táo bón hay tiêu chảy.
Chất đạm (Protein)
Protein là một thành phần trong sữa mẹ không thể bỏ qua. Chất đạm ( WHEY protein và CASIEN protein) cung cấp amino-acid cho bé, giúp tăng trưởng cơ và xương, tạo kháng thể, làm dung môi cho hormone, tạo các men cần thiết.
- WHEY protein: (a-lactalbumin, lysozyne, lactoferrin, immunoglobulin …) chiếm 60% sữa mẹ. Bên cạnh chức năng dinh dưỡng, Whey protein sữa mẹ ở dạng lỏng giúp trẻ dễ tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng trong ruột giúp hoàn chỉnh niêm mạc ruột, tạo kháng thể …
- CASIEN protein: chiếm 40% trong sữa mẹ, có chức năng chính là đạm dinh dưỡng, kết tủa trong ruột dạng mềm giúp trẻ dễ tiêu hóa hấp thụ.
Chất bột đường (Cacbohydrat)
Đường Lactose (hay Disaccharide Lactose) cũng là một trong những thành phần chính trong sữa mẹ, cung cấp 40% năng lượng cần thiết cho sự tặng trưởng, phát triển của bé. Tác dụng chính của chúng là hỗ trợ sự phát triển của não bộ, đồng thời giúp trẻ có được một hệ đường ruột khỏe mạnh, tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng tốt.
Kháng thể (thụ động)
Thành phần của sữa mẹ là yếu tố chính giúp trẻ khỏe mạnh và chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài. Mỗi cữ bú có hàng triệu bạch cầu sống từ sữa mẹ và các Globulin miễn dịch được đi vào cơ thể của trẻ. Khi bé bị các y vi khuẩn tấn công, các chất này sẽ đóng vai trò bảo vệ trẻ lớn lên khỏe mạnh.
Vitamin và khoáng chất
Sữa mẹ có chứa nhiều khoáng chất như: sắt, Canxi và Selen đều dễ hấp thu. Chúng không chỉ cho trẻ một bộ xương và răng chắc khỏe, tăng cường hệ miễn dịch mà còn đem lại lợi ích rất nhiều cho sự phát triển trí não.
Men và hormone
Sữa mẹ bao gồm men tiêu hóa Lipase, Amylase, hormone Prolactin, Thyroid, Oxytocin có vai trò tăng sức khỏe của đường ruột, cân bằng sinh hóa.
Các loại men và hormone này có ảnh hưởng đến mùi vị của sữa mẹ, khi mẹ thay đổi khẩu phần ăn uống chúng sẽ thay đổi theo. Vì vậy chúng giúp bé dần dần làm quen với những thực phẩm khác nhau trong cuộc sống.
Thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ theo độ tuổi của trẻ
Hầu như các mẹ đều mong muốn nuôi con bằng sữa mẹ bởi lợi ích tuyệt vời nó đem lại. Nhưng không phải mẹ nào cũng biết thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ để đạt được hiệu quả tối ưu nhất. Chúng tôi sẽ giải đáp vấn đề này ngay sau đây.
Ngày đầu tiên
Các chuyên gia khuyến cáo rằng thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ là bắt đầu ngay trong giờ đầu tiên sau khi sinh. Những lợi ích lúc này bao gồm mẹ và bé da kề da thân cận và kích thích sữa về cho mẹ.
Lúc đầu, sữa mẹ sẽ có màu vàng, chất đặc được gọi là sữa non. Sữa non là giai đoạn đầu tiên của sữa mẹ và chứa các chất dinh dưỡng nhiều protein, ít đường và kháng thể quan trọng thậm chí chống được nhiễm trùng cho trẻ sơ sinh.
Sữa non giúp phát triển đường tiêu hóa non nớt của trẻ sơ sinh. Đây thực sự là một loại thực phẩm tuyệt vời và không thể thay thế bằng sữa công thức.
Tháng đầu tiên
Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) coi bú sữa mẹ là lần phòng ngừa bệnh đầu tiên của trẻ. Tháng đầu tiên chính là thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ bởi sữa mẹ chứa các kháng thể quan trọng giúp trẻ chống lại virus và vi khuẩn.
Điều này đặc biệt áp dụng cho dòng sữa đầu tiên của bé – sữa non. Sữa non cung cấp một lượng cao Immunoglobulin A (IgA) và một số kháng thể khác. Khi tiếp xúc với virus hoặc vi khuẩn, kháng thể IgA trong sữa mẹ sẽ bảo vệ em bé không bị ốm bằng cách hình thành một lớp màng bảo vệ trong mũi, cổ họng và hệ tiêu hóa của em bé. Các kháng thể trong sữa mẹ bảo vệ cơ thể bé chống lại một số bệnh: tiêu chảy, viêm tai giữa, nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng đường ruột, viêm phổi.
Sữa công thức không có khả năng cung cấp những kháng thể bảo vệ này cho trẻ sơ sinh. Bên cạnh đó, phụ nữ cho con bú cũng có thể hồi phục sau sinh nhanh hơn vì cho con bú giúp tử cung co lại kích thước bình thường nhanh hơn.
Từ 2 đến 5 tháng
Khi bé bước vào tháng thứ 2, đây vẫn thuộc mốc thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ. Sữa mẹ tiếp tục hỗ trợ hệ tiêu hóa. Nó cung cấp cho bé sự bảo vệ chống lại các chất gây dị ứng có trong các loại thực phẩm và chất bổ sung khác. Từ đó, thúc đẩy tăng cân lành mạnh và giúp ngăn ngừa béo phì ở trẻ em. Khi cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, trẻ sẽ được tăng cường kháng thể, nâng cao sức đề kháng, bảo vệ em bé chống lại bệnh tật, giảm nguy cơ mắc các bệnh ngoài da, hen suyễn, béo phì…
Tiếp tục cho con bú có thể giúp mẹ đốt cháy thêm 400 đến 500 calo mỗi ngày, điều này có thể giúp người mẹ duy trì trọng lượng khỏe mạnh sau sinh. Nuôi con bằng sữa mẹ cũng có thể giúp ích cho sức khỏe bên trong của mẹ như có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2, viêm khớp dạng thấp và bệnh tim mạch.
Từ 6 đến 12 tháng
Lợi ích của việc nuôi con bằng sữa mẹ vẫn tiếp tục ngay cả khi bổ sung thức ăn bên ngoài. Từ 6 tháng tuổi cho đến hến năm đầu vẫn là một trong những khoảng thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ. Sữa mẹ cung cấp năng lượng và Protein, cũng như vitamin A, sắt và các chất dinh dưỡng quan trọng khác cho sự phát triển của bé..
Đối với người mẹ, khi cho con bú liên tục trong 6 tháng đầu đời có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư như: ung thư vú, ung thư buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung và ung thư tử cung. Cụ thể, theo một báo cáo do Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới và Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ công bố năm 2017, cứ sau 5 tháng cho con bú, một phụ nữ có thể giảm 2% nguy cơ mắc ung thư vú.
Từ 1 đến 2 tuổi
Trẻ được một năm tuổi trở lên ngoài việc cho trẻ bú theo nhu cầu thì có thể bổ sung cho bé ăn các loại thức ăn khác 5 lần/ ngày. Tuy rằng mẹ có thể cho bé dùng sữa công thức hoặc sữa bò nhưng khI bé từ 1 – 2 tuổi vẫn là một trong những khoảng thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ.
Theo một số nghiên cứu, nuôi con bằng sữa mẹ có những tác động tích cực đáng kể đến sự phát triển trí não lâu dài của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, một nghiên cứu khác lại cho rằng những lợi ích đối với chỉ số IQ có thể chỉ là tạm thời.
Tại sao cần biết thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ?
Khi biết được khoảng thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ sẽ có thể nâng cao vượt trội tác dụng của sữa mẹ cho cơ thể của cả mẹ và bé. Một vài lợi ích sữa mẹ đem lại có thể kể đến như:
Sữa mẹ cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của trẻ
Sữa mẹ chứa đầy đủ những chất dinh dưỡng với tỷ lệ thích hợp mà cơ thể bé cần trong 6 tháng đầu đời. Thậm chí, thành phần các dưỡng chất trong sữa mẹ còn thay đổi theo những mốc thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ. Sữa mẹ có thể chia thành
- Sữa non
- Sữa chuyển tiếp
- Sữa trưởng thành
- Sữa đầu bữa
- Sữa cuối bữa
Sữa mẹ giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc bệnh
Nuôi con bằng sữa mẹ, đặc biệt là giai đoạn sáu tháng đầu khi bé sinh ra là thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ. Đã được chứng minh ngăn ngừa các bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ như: nhiễm trùng và dị ứng (nhiễm trùng đường tiêu hóa, nhiễm trùng đường hô hấp, chàm dị ứng, hen suyễn). Khi cho trẻ bú mẹ, thì mẹ đã chia sẻ với bé một phần hệ miễn dịch của mình thông qua các kháng thể có trong sữa mẹ. Đây là điều tuyệt vời cho bé bởi vì lúc này hệ thống phòng vệ tự nhiên của bé còn chưa hoàn thiện.
Tác động tích cực của sữa mẹ đến tâm lý và sự gắn kết giữa mẹ và con
Mẹ cho con bú tạo ra sự gần gũi về thể chất. Đặc biệt là khoảng thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ là khoảng thời gian đầu đời của bé. Mẹ và bé xó sự tiếp xúc da thịt và giao tiếp bằng mắt. Điều này giúp tạo ra sự gắn kết, khiến bé gần gũi với mẹ hơn và mang đến cảm giác an tâm hơn cho trẻ.
Ngoài ra, nghiên cứu chỉ ra rằng, phụ nữ cho con bú dường như ít bị trầm cảm sau sinh hơn so với những bà mẹ cai sữa sớm hoặc không nuôi con bằng sữa mẹ.
Những câu hỏi liên quan đến thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ
Ngoài việc tìm hiểu khoảng thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ, dưới đây là một số câu hỏi có liên quan chặt chẽ đến vấn đè trên mà phần lớn các mẹ luôn thắc mắc:
Bao lâu thì cho con bú một lần?
Thường xuyên. Mẹ càng cho bé bú nhiều, sữa càng được sản xuất thêm. Trung bình mẹ có thể cho bé bú từ 8 đến 12 lần mỗi 24 giờ.
Theo hướng dẫn của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), mẹ nên cho bé sơ sinh bú sớm bất cứ khi nào có dấu hiệu đói, chẳng hạn như lúc tăng tỉnh táo hoặc hoạt động, hoặc miệng dò tìm quanh núm ti của mẹ. Khóc là dấu hiệu cuối cùng của cơn đói. Vì vậy thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ là trước khi bé khóc.
Mẹ bị bệnh và phải sử dụng thuốc có thể cho con bú không?
Trong những mốc thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ, nếu người mẹ thuộc các đối tượng sau thì không nên cho bé bú hoặc cần tư vấn trực tiếp bác sĩ để có lời khuyên phù hợp.
- Mẹ đang bị các bệnh lý lây nhiễm
- Mẹ đang được hóa trị để điều trị bệnh ung thư
- Mẹ đang sử dụng chất cấm như cocaine hoặc cần sa
- Bé mắc hội chứng hiếm gặp galactosemia và không thể dung nạp đường tự nhiên trong sữa mẹ (dị ứng sữa mẹ)
- Bạn đang dùng thuốc theo toa như thuốc trị đau nửa đầu, bệnh Parkinson hoặc viêm khớp
Làm thế nào để bé được thoải mái?
Thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ có thể dao động đến 40 phút, đặc biệt là ở những tháng đầu đối với trẻ sơ sinh, mẹ hãy chọn một nơi ấm áp và thoải mái nhất có thể. Giữ bé đúng tư thế để không bị đau lưng và cánh tay.
Mẹ có thể nằm để cho bé bú, trong tư thế thật thoải mái và thư giãn. Tốt nhất là không nên chống bằng khuỷu tay lên, sẽ làm cho bé ngậm bắt khó và mẹ cũng dễ bị mỏi.
Cách cho con bú sữa mẹ?
Cho bé bú đúng cách sẽ giúp trẻ tránh bị sặc, trớ và bú được nhiều sữa hơn. Đồng thời, việc này còn giúp bé không bị mỏi cổ, khó chịu, quấy khóc vì mẹ bế sai tư thế.
- Cách bế khi cho bé bú: Mẹ cần bế con ở tư thế sao cho đầu và người của trẻ nằm trên một đường thẳng, mặt hướng vào bầu vú, mũi đối diện núm vú. Mẹ ôm bé sát vào người mình, tay đỡ mông, mắt nhìn xuống mặt của con và trò chuyện.
- Cách nâng bầu vú mẹ khi cho bé bú: Mẹ đặt ngón tay cái của mình để trên vú, các ngón tay còn lại đỡ lấy bầu ngực phía dưới, trong khi ngón tay trỏ nâng vú.
- Cách cho bé ngậm bắt vú đúng: Mẹ chạm đầu vú vào môi trên của bé chờ bé mở miệng. Mẹ đưa núm vú vào miệng bé sao cho cằm của trẻ chạm vào vú mẹ và môi dưới hướng ra ngoài.
Tạo điều kiện thuận lợi cho việc con bú sữa mẹ
Bên cạnh việc xác định thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ, các mẹ cần quan tâm đến chất lượng sữa và một vài lưu ý trong khoảng thời gian nuôi con những năm tháng đầu đời.
Đảm bảo chất lượng sữa trong thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ
Dinh dưỡng
- Mẹ nên ăn uống đầy đủ, cân đối các nhóm chất bao gồm: Chất xơ, vitamin, khoáng chất, tinh bột, uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.
- Tránh ăn các loại thực phẩm công nghiệp, nhiều dầu mỡ, cay, nóng, chua.
- Mẹ không nên uống cà phê và thức uống có cồn như bia, rượu và cả nước ngọt đóng chai.
- Ngoài ra, Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyên, khi trẻ từ 4 tháng tuổi, mẹ nên tăng cường sắt cho bản thân để tăng cường chất này trong sữa cho bé bú.
Tập luyện
- Mẹ nên vận động nhẹ nhàng hai tuần đầu sau sinh, sau đó có thể tăng mức vận động và tăng thời gian vận động nhiều hơn.
- Massage ngực giúp lưu thông máu, kích thích việc tiết sữa và ngăn ngừa nguy cơ tắc sữa. Vì vậy mẹ nên thực hiện việc này hàng ngày để đảm bảo nguồn sữa dồi dào trong khoảng thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ.
Sinh hoạt
- Mẹ nên ăn uống điều độ, đúng giờ, không thức khuya và cần ngủ đủ giấc mỗi ngày.
- Mẹ nên dành thời gian thư giãn như nghe nhạc, ngồi thiền, đọc sách… để tránh căng thẳng, stress ảnh hưởng đến nguồn sữa mẹ.
Xem thêm: Top 19 Món Ăn Lợi Sữa Mà Không Béo Cho Mẹ Sau Sinh
Một vài lưu ý trong thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ
- Không nên cho con bú nếu người mẹ thường xuyên sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc an thần, thuốc chống ung thư…hay uống nhiều rượu.
- Mẹ bị cảm cúm phải đeo khẩu trang cho cón bú, không dùng tay để sờ vào miệng, mũi của bé… đề phòng vi trùng lây nhiễm sang con qua đường hô hấp. Mẹ sốt trên 38oC tạm dừng cho con bú, nuôi bộ, nhưng phải vắt sữa kịp thời tránh để sữa vón cục.
- Trong khoảng thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ, cần phải giữ 2 vú luôn ở trạng thái sạch sẽ và phải đảm bảo độ khô ráo cần thiết.
- Đảm bảo con được cho bú đúng tư thế.
- Cần cho bú theo nhu cầu của đứa trẻ, không nên bắt trẻ phải bú ép. Đồng thời cũng phải cho trẻ bú đều cả 2 vú.
- Trong thời gian cho con bú, một số vấn đề có thể xảy ra như đau núm vú hoặc bị nhiễm khuẩn…Nguyên nhân chủ yếu của những hiện tượng này là do lượng sữa được sản sinh ra quá nhiều.
- Khi thấy núm vú bị dập nhỏ và cảm thấy đau, tốt nhất nên cho trẻ ngừng bú, rồi bôi dầu hoặc kem dưỡng da để vú được lành nhanh hơn, tránh gây truyền nhiễm cho trẻ.
Vì vậy, có thể thấy sữa mẹ là nguồn dinh duõng tuyệt vời đem lại rất nhiều lợi ích cho cả bé và mẹ. Tuy nhiên để có đạt được hiệu quả tốt nhất còn phụ thuộc vào những yếu tố khác, đặc biệt là thời gian cho bé bú. Qua bài viết trên, hy vọng các mẹ đã có được những thông tin hữu ích về vấn đề “Thời gian tốt nhất cho con bú sữa mẹ” và có một quá trình nuôi con thuận lợi, trọn vẹn.
