Sinh mổ một trong những phương pháp được nhiều mẹ lựa chọn để mang con đến với thế giới này. Phương pháp này giúp mẹ vượt cạn an toàn và ít rủi ro. Tuy nhiên, kéo theo đó là việc mẹ chậm về sữa và sữa ít sau khi sinh. Để cải thiện chất lượng cũng như có lượng sữa dồi dào mẹ thường bổ sung thêm dinh dưỡng, thực đơn ăn uống. Vậy thực phẩm lợi sữa sau sinh mổ cho mẹ gồm những gì? Cùng điểm qua 6 nhóm thực phẩm mẹ bỉm sau sinh không nên bỏ qua nhé!
Cơ chế tiết sữa và quá trình hình thành sữa mẹ
Thuận theo tự nhiên, sữa mẹ sẽ về ngay sau khi mẹ sinh em bé từ 2 – 4h. Và khi bé bú mẹ, hành động mút đầu vú giúp kích thích tuyến vú sản sinh sữa để nuôi con. Quá trình sản xuất sữa của mẹ chịu tác động bởi 4 hormone chính: estrogen, progesterone, oxytocin và prolactin.
Bầu vú phát triển nhờ estrongen và progesterone
Estrogen và Progesterone giúp bầu vú phát triển, sản xuất sữa ngay sau khi sinh. Khi nhau thai bong ra giải phóng estrogen và progesterone. Estrogen giúp làm tăng kích thước cũng như số lượng của ống dẫn sữa, progesteone giúp các nang và thùy sữa được phát triển. Khi nhau thai bong ra thì 2 hormone này giảm xuống đáng kể, báo hiệu cho cơ thể mẹ tới thời điểm để sản xuất sữa. Bởi vậy, nếu mẹ sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc tránh thai chứa Estrogen thì lượng sữa sẽ giảm đáng kể.
Prolactin giúp sữa được sản xuất ra trong bầu sữa mẹ
Prolactin giúp tăng phản xạ tiết sữa, giúp vú sản sinh sữa nhiều hơn. Khi bé thực hiện hành động mút đầu ti giúp kích thích hệ bài tiết sản sinh ra hormone prolactin. Hormone này đi vào máu, tác động đến vú và làm vú sản sinh sữa. Prolactin chỉ ở trong máu khoảng 30 phút sau mỗi cữ bú mà thôi. Vì vậy, kế tiếp những cữ bú sau sữa sẽ được sản sinh tiếp. Điều này lý giải cho việc trẻ bú mẹ càng nhiều càng tiết hormone prolactin nhiều và sữa mẹ có nhiều hơn.
Oxytocin giúp giải phóng sữa khỏi bầu ngực mẹ
Oxytocin được giải phóng khi bé thực hiện động tác mút và hút đầu ti. Các cơ quanh nang vú được oxytocin làm giải phóng, đẩy sữa vào các ống sữa, đến núm vú và vào miệng bé. Nếu Oxytocin giảm thì sữa tiết ra kém và không đủ cho bé ti. Lượng hormone này ít hay nhiều phụ thuộc vào suy nghĩ của mẹ. Khi mẹ có thể trạng tốt, hormone hạnh phúc tăng cao, yêu thương và gần gũi con và tin vào việc nuôi con bằng sữa mẹ. Điều này sẽ giúp oxytocin sản sinh nhiều hơn và phản xạ tiết sữa nhiều hơn.
Vì sao sao sinh mổ sữa mẹ thường về chậm và ít?
Với cơ chế sản xuất sữa tự nhiên được duocsichobe.com phân tích ở trên thì sữa sẽ về ngay sau khi mẹ sinh con. Tuy nhiên, quá trình sinh mổ mẹ sẽ phải trải qua cuộc phẫu thuật kéo dài từ 1 – 2h. Kèm theo đó là các loại thuốc kháng sinh như thuốc gây tê, gây mê – một số trường hợp đặc biệt, thuốc giảm đau, kháng viêm…Điều này khiến mẹ sau sinh bị giảm lượng sữa cũng như chất lượng sữa.
Tác dụng phụ của thuốc tê, thuốc kháng sinh
Khi sinh mổ sản phụ sẽ phải dùng thuốc gây tê tủy sống hay còn gọi là gây tê màng cứng. Kèm theo đó để tránh nhiễm trùng, viêm nhiễn thì mẹ còn được chỉ định sử dụng thêm kháng sinh. Một trong số những loại thuốc này sẽ có tác dụng phụ làm ức chế horomone tiết sữa và khiến sữa mẹ về chậm hơn so với sinh thường.
Mẹ sau sinh bị đau vết mổ
Vết mổ dài khoảng 25 – 30cm khiến mẹ khó có thể ngồi dậy hay nghiêng người để cho con bú sớm. Không chỉ đau vết mổ mà những cơn co dạ con khiến mẹ không đủ sức để ăn uống cũng như ngủ nghỉ hợp lý. Những yếu tố ngoại cảnh này ít nhiều tác động đến tuyến sữa của mẹ.
Không cho con bú ngay sau sinh
Sinh mổ mẹ không được da kề da cũng như ôm ấp con ngay sau khi sinh như các mẹ sinh thường. Bởi, những biến chứng hậu sản có thể gặp phải ngay sau khi sinh mổ nên mẹ cần phải nằm nghỉ dưỡng tại phòng hậu phẫu từ 4 – 6h. Vì vậy, con chưa thực hiện nay được hành động mút ti mẹ, hút sữa để sản sinh ra hormone oxytocin. Yếu tố này cũng khiến mẹ chậm sữa về sau sinh.
Không cho con bú đúng cách
Việc không cho con bú đúng cách cũng là một trong những tác động khiến sữa về chậm hơn rất nhiều. Bởi, lượng sữa tiết nhiều hay ít chịu tác động bởi lực hút cũng như quá trình con bú nhiều hay ít. Khi con bú sai cách, lực hút yếu dần dần, sữa ra ít khiến sữa mẹ không sản sinh ra nhiều, ít và có thể mất dần nếu mẹ vẫn cho con bú sai cách.
Biểu hiện của việc mẹ sinh mổ ít sữa, mất sữa sau sinh
Ngay sau khi sinh mổ mẹ gặp những biểu hiện sau đây tức là sữa mẹ đang dần ít và sẽ mất dần sau sinh. Việc của mẹ là cần thay đổi chế độ dinh dưỡng, cũng như ngủ nghỉ hợp lý để sữa về nhiều và chất lượng hơn.
- Bầu vú không căng cứng, không bị tức sữa
Mẹ cảm nhận được những dòng sữa chảy trong bầu ngực của mình, tuy nhiên dòng sữa không quá nhiều ngay sau khi sinh. Càng những ngày sau đó, sữa mẹ cũng không căng cứng hay tức sữa. Dùng tay sờ bầu ngực mẹ sẽ thấy mềm, không căng, không to.
- Bé bú lực yếu, không no hay quấy khóc
Bé sơ sinh sẽ ăn theo nhu cầu của mỗi cữ bú. Thường những em bé mới sinh ra rất “háu ăn”. Nếu ngậm ti ngay những phút đầu tiên mà sữa không có nhiều bé sẽ nhả ra và cáu gắt. Tiếp nối những lần sau lực hút từ miệng bé tới bầu vú sẽ yếu dần do sữa không có nhiều và nhu cầu của bé không được đáp ứng.
- Mẹ hút không có sữa
Dùng máy hút sữa để gọi sữa về là một trong những phương pháp hiện đại được mẹ bỉm áp dụng. Khi lực hút bằng máy hoặc bằng tay đã rất lớn mà sữa không về nhiều tức là mẹ ít sữa sau sinh.
- Bé sơ sinh đi tiểu ít
Thành phần sữa mẹ có chứa đến 90% là nước. Vì vậy, khi bé bú no việc đi tiêu sẽ rất nhiều lần trong ngày. Mẹ bỉm quan sát thấy bé đi tiểu khá ít trong ngày có thể là do lượng sữa ăn mỗi cữ khá ít. Vì vậy, mẹ cần chú ý việc mình thiếu sữa chưa đủ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Và cần tìm cách để kích, gọi sữa về.
Lưu ý trong chế độ ăn của mẹ sinh mổ
Thực phẩm lợi sữa sau sinh mổ là một trong những yếu tố quyết định đến lượng sữa và chất lượng sữa sau sinh của mẹ. Tuy nhiên, với mẹ sinh mổ cần phải thiết lập 1 chế độ ăn uống hợp lý sau quá trình mổ lấy thai và giai đoạn hồi phục.
Giai đoạn sau mổ
Sau mổ ngoài việc đau vết mổ, co dạ con thì mẹ bỉm còn đối mặt với vấn đề táo bón, nóng trong do dùng thuốc kháng sinh và nguy cơ nhiễm trùng vết mổ. Vì vậy, chế độ ăn của mẹ bỉm cần là thực phẩm nhiều chất xơ, dễ tiêu hóa.
-
Mẹ nên bổ sung thêm nước lọc, sữa, nước ép trái cây
Nước là một trong những thành phần chính tái tạo sữa mẹ. Bởi vậy, mẹ không chỉ uống đủ nước cho cơ thể mình mà cần uống nhiều hơn 20 – 30% để tạo ra lượng sữa dồi dào. Ngoài bổ sung nước thì mẹ có thể bổ sung thêm sữa ông thọ trắng, nước ép trái cây để nạp thêm vitamin cho cơ thể mẹ.
-
Ăn đồ ăn dễ tiêu: cháo loãng, súp, sữa chua…
Đau vết mổ khiến mẹ khó có thể nhai được những đồ ăn cứng. Bởi vì khẽ cử động cơ thể thôi cũng khiến vết mổ của mẹ đau thấu tâm trí. Kèm theo đó, việc đang dùng thuốc kháng sinh khiến mẹ bị táo bón. Bởi vậy, mẹ cần ăn các đồ dễ tiêu như cháo thịt loãng, súp rau củ hầm, sữa…
-
Bổ sung protein
Protein là một trong những tiêu chí quyết định đến lượng sữa và chất lượng sữa mẹ. Bởi vậy, mẹ cần nạp đủ lượng protein vào cơ thể để giúp tuyến sữa có nguyên liệu hình thành sữa.
Bên cạnh đó, trải qua quá trình phẫu thuật mẹ mất máu và sụt giảm sức khỏe. Các tế bào, vết thương cần được làm lành bằng protein. Các protein lành tính với mẹ sau mổ như: Thịt, trứng, sữa…
Giai đoạn phục hồi
Thời gian để phục hồi sau mổ lấy thai từ 5 – 7 ngày. Sau thời gian này thì vết mổ đã lành, quá trình co dạ con cũng kết thúc giúp mẹ dần lấy lại được thể trạng cũng như tinh thần. Mẹ cần lên thực đơn có chế độ hợp lý để mẹ có nhiều sữa và lượng sữa chất lượng cho con bú.
-
Bổ sung thực phẩm giàu Vitamin
Các thực phẩm có lượng vitamin dồi dào tốt cho mẹ bỉm như: cà chua, dâu tây, bông cải xanh, cam, đu đủ, bưởi…Những thực phẩm này còn có khả năng tăng đề kháng và tránh nhiễm trùng vết mổ.
-
Tăng sữa và bổ máu với thực phẩm chứa sắt
Sau sinh cơ thể mẹ thiếu hụt sắt nên rất dễ bị hoa mắt, chóng mặt, thiếu máu và lượng sữa giảm. Bởi vậy, mẹ cần bổ sung thực phẩm giàu sắt trong khẩu phần ăn của mình. Không thể bỏ qua các thực phẩm nhiều sắt sau: thịt bò, hàu, gan động vật, quả sung, các loại họ đỗ…
-
Bổ sung canxi
Ngoài protein thì canxi cũng là một trong những chất mẹ sau sinh cần phải bổ sung. Bởi, canxi giúp tái tạo lại hệ xương khớp, hệ thần kinh, hệ miễn dịch không chỉ cho mẹ bỉm mà cho cả các em bé đang bú sữa mẹ. Bổ sung đủ và đúng canxi giúp mẹ hồi phục thể trạng, cơ bắp sau sinh, con được lanh lợi, khỏe mạnh, cứng cáp hơn.
6 nhóm thực phẩm lợi sữa sau sinh mổ cho mẹ bỉm lợi sữa
Dưới đây là 6 nhóm thực phẩm lợi sữa cho mẹ sau sinh, đặc biệt là các mẹ sinh mổ. Sinh mổ mọi chức năng bên trong cơ thể đều bị tổn thưởng và cần thời gian để chữa lành. Trong đó dạ dày và hệ tiêu hóa là 2 bộ phận quan trọng cần chú ý. Ngoài bổ sung dinh dưỡng đủ đầy thì chia nhỏ bữa ăn, đúng tỉ lệ giúp hệ tiêu hóa của mẹ không quá tải, sữa mẹ dồi dào nhiều dưỡng chất.
Thực phẩm lợi sữa sau sinh mổ: các loại thịt
Thịt là một trong những thực phẩm lợi sữa sau sinh mổ chứa nhiều protein nhất. Protein không chỉ là nguyên liệu cho mẹ bỉm có lượng sữa dồi dào mà còn giúp làm lành vết mổ, bồi bổ thể trạng cho mẹ.
Mẹ có thể ăn thịt lợn, thịt gà bỏ da và thịt bò…Những loại thịt này giúp mẹ nạp vào cơ thể lượng protein dồi dào mà hệ tiêu hóa cũng dễ dàng hoạt động. Với thịt lợn thì mẹ chỉ nên ăn thịt nạc không nên ăn thịt mỡ vì thịt mỡ sẽ khiến mẹ trướng bụng, khó tiêu. Thịt gà thì không nên ăn da vì da gà sẽ khiến vết mổ bị ngứa.
Rau xanh thực phẩm giúp lợi sữa sau sinh
Rau xanh là một trong những nguồn cung cấp chất xơ giúp mẹ tránh được tình trạng táo bón sau khi sinh. Mặt khác, trong rau xanh cũng chứa lượng vitamin lớn giúp tăng đề kháng của mẹ và bé.
Các loại rau xanh lành tính với mẹ sinh mổ: rau ngót, súp lơ, bí, rau khoai lang, rau mồng tơi…Với mẹ sinh mổ không nên ăn rau muống bởi rau muống sẽ làm sẹo mổ của mẹ bị lồi, mất thẩm mỹ.
Sử dụng sữa và các chế phẩm từ sữa
Cơ thể mẹ cần rất nhiều canxi để giúp hệ xương khớp chắc khỏe cũng như giúp cơ thể bé được cứng cáp, vận động linh hoạt. Bổ sung lượng canxi cần thiết giúp xương, răng của mẹ và bé mạnh khỏe, mẹ không bị rụng tóc sau sinh.
Ngoài các thực phẩm thông thường thì sữa là một trong những thực phẩm chứa nhiều canxi mà mẹ sau sinh nên bổ sung. Trong sữa có chứa lượng lớn canxi, ngoài ra, sữa cũng giúp mẹ sản sinh ra được nhiều sữa mẹ hơn, sữa đặc, sánh và thơm hơn.
Mẹ có thể uống sữa công thức, sữa ông thọ trắng, sữa bỏ tươi hoặc các loại sữa hạt. Tuy nhiên, mẹ nên uống với mức độ vừa phải để tránh bị trướng bụng, đầy hơi, khó tiêu.
Thực phẩm lợi sữa sau sinh mổ: hoa quả tươi
Sinh mổ hay sinh thường thì mẹ cũng cần phải bổ sung vitamin C để tăng cường sức đề kháng, tăng cường hệ miễn dịch, cũng như làm lành vết thương và hạn chế tình trạng nhiễm trùng vết mổ.
Trong thời gian này mẹ nên ăn các loại quả có múi như cam, quýt, bưởi, chanh…Các loại quả không nên quá ngọt tránh trường hợp mẹ nạp quá nhiều đường vào cơ thể.
Mặt khác, trái cây ngoài nhiều vitamin C thì cũng sẽ rất nhiều chất xơ tăng khả năng tiết sữa của mẹ nhiều hơn. Ăn hoa quả thường xuyến giúp mẹ bỉm sau sinh hạn chế tình trạng viêm tắc tuyến vú.
Các loại đậu giúp sữa về nhanh sau sinh mổ
Các loại đậu chứa rất nhiều hàm lượng vitamin, canxi và protein lớn. Bổ sung các hạt đậu thường xuyên, đặc biệt là các mẹ sinh mổ vừa được bổ sung thêm các dưỡng chất. Hơn thế nữa, đậu cũng chứa nhiều chất xơ nên mẹ dễ tiêu hóa và tiết nhiều sữa.
Các loại họ đậu như: đậu đen, đậu xanh, đậu nành…Với những loại đậu này mẹ có thể nấu các món như đậu nành hầm chân giò, cháo đậu xanh, cháo hạt sen…rất tốt cho tiêu hóa cũng như nhiều sữa mẹ hơn.
Hải sản cung cấp lượng canxi dồi dào
Hải sản cũng là một trong những thực phẩm lợi sữa sau sinh mổ cho mẹ. Tuy nhiên, nhiều mẹ sau sinh khá e dè với cá, tôm, cua…Bởi, hải sản có chứa nhiều đạm và canxi nên dễ gây lạnh bụng cho mẹ bỉm khi ăn.
Tuy nhiên, mẹ sinh mổ không cần kiêng quá mức với hải sản. Mẹ chỉ cần ăn với khối lượng ít hơn khối lượng thường ngày để hệ tiêu hóa làm quen dần. Ăn hải sản không những bổ sung đạm, canxi cho mẹ mà còn giúp con có nguồn sữa nhiều dưỡng chất.
Lưu ý khi lựa chọn thực phẩm lợi sữa sau sinh mổ
Sinh thường hay sinh mổ mẹ cũng cần lựa chọn những thực phẩm lợi sữa và giúp cơ thể hồi phục nhanh chóng. Riêng với những mẹ sinh mổ ngoài lựa chọn thực phẩm lợi sữa, cũng cần thêm loại thực phẩm bổ máu và nhanh chóng lành vết thương.
Ngoài ra mẹ bỉm cũng cần lưu ý một số vấn đề sau để cơ thể hồi phục nhanh chóng và sữa về nhanh hơn.
- Mẹ bỉm cần tìm cách để xì hơi và tập luyện đi lại ngay sau khi sinh mổ để tránh tình trạng dính ruột cũng như vết mổ nhanh lành hơn.
- Cơ thể mẹ sau mổ rất yếu, hệ tiêu hóa kém, ăn uống không ngon miệng và ăn được ít. Vì vậy, mẹ nên bổ sung thêm vitamin tổng hợp để có đủ nguồn dưỡng chất vào sữa mẹ cho con bú.
- Sau thời gian hồi phục sau mổ mẹ cần ăn đủ chất dinh dưỡng với 4 nhóm thực phẩm chính: protein, chất béo, tinh bột, vitamin… để có đủ sữa cho con, cơ thể mẹ được hồi phục.
- Cần uống đủ nước, ít nhất ngày 2l nước để cơ thể mẹ không bị mất nước do tiết sữa nuôi con. Mặt khác, nước đủ giúp mẹ sản xuất được nhiều sữa hơn.
- Hạn chế các đồ ăn cay nóng như ớt, tiêu, hành, tỏi…Những loại thực phẩm có mùi sẽ ảnh hưởng đến sữa mẹ. Những em bé nhạy cảm với mùi khi sữa có mùi lạ thường bỏ bú, khóc.
- Với những mẹ mà có tiền sử bị tiểu đường thai kì, cao huyết áp, gan thận…cần có chế độ ăn riêng biệt để có đủ dinh dưỡng cho con. Và tránh được việc tích tụ quá nhiều đường ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ.
Với 6 nhóm thực phẩm lợi sữa sau sinh mổ được duocsichobe.com tổng hợp trên đây giúp mẹ có thể lên được thực đơn đủ dinh dưỡng, lành tính và chóng hồi phục cơ thể mẹ sau mổ. Dinh dưỡng cân bằng, ngủ nghỉ hợp lý kết hợp với tâm lý thoải mái giúp mẹ bỉm có nguồn sữa chất lượng, sánh, mịn, thơm để con phát triển khỏe mạnh, lanh lợi.
